Kolonoskopi Nedir?
Kalın bağırsağın içinin görülerek incelendiği teşhis yöntemine kolonoskopi adı verilir. Kolonoskopi sırasında dışarıdan içeriye doğru tüm kalın bağırsak bölümleri (anüs, rektum, sigmoid kolon, inen kolon, transvers kolon ve çıkan kolon) ve gerekirse ince bağırsağın son kısmı (terminal ileum) incelenir. İşlem sırasında kullandığımız cihaza kolonoskop adı verilir. Kolonoskop esnek, bükülebilir, ucunda minik bir kamera olan ve işaret parmağı kalınlığında tüp şeklinde ileri teknoloji ürünü bir ciha Kolonoskopun ucundaki kamera bağırsağın iç yüzünün görüntüsünü yüksek çözünürlüklü bir televizyon ekranına yansıtır. Bu sayede bağırsak içinde polipler, tümörler, iltihabi değişiklikler, kanamaya yol açabilen damarsal genişlemeler veya başka patolojik değişiklikler varsa görülür. Kolonoskopi sırasında, saptanan normal olmayan dokuların mikroskopik incelenmesinin yapılabilmesi (patoloji tetkiki) için küçük örnekler alınabilir (biopsi) veya polip adını verdiğimiz yapılar tamamen çıkartılabilir.
Kolonoskopi Nasıl Yapılır?
Kolonoskopi sırasında hissedilecek rahatsızlığın en az düzeyde olması için damar yolu ile sakinleştirici(ör.Midazolam) ve ağrı kesici (ör Pethidine, Meperidine) ilaçlar verilir.Bu ilaçlar hastayı kolonoskopiyi rahat tolere edebileceği yarı uykulu hale getirir. Tam bir bilinç kaybı olmamakla birlikte genellikle tetkik sonrasında hasta yaşananları ayrıntılarıyla anımsayamaz. Kolonoskopi sırasında kan oksijen satürasyonu ve gerekirse diğer temel yaşam fonksiyonları (kalp atım hızı ve ritmi, kan basıncı gibi)hasta başı monitör adı verilen bir cihazla takip edilir.
Esnek bir tüp olan kolonoskopun bağırsak içinde ilerlemesi dışarıdan cihazın azar azar itilmesi ile sağlanır.Kolonoskopun görüş alanının açılması için bağırsak içine doğru aralıklarla hava üflenir. Kolonoskopun çıkartılması sırasında üflene bu hava kısmen geri emilir.İşlem sonrası geri kalan hava anüs yoluyla çıkartılan gaz ile tahliye edilir. Doktorunuz eğer sizin için ileride daha büyük sorunlara neden olabilecek anormal bir lezyon, polip veya küçük boyutlu tümörler görürse bunları kolonoskopik inceleme sırasında çıkarır,bu işlemler de ağrısızdır.
Kolonoskopi kimlere yapılır?
Doktorlar değişik tıbbi nedenlerden dolayı kolonoskopi yapılmasını isteyebilirler.
Aşağıda bunların en önemlileri sıralanmıştır:
- Dışkılama alışkanlığında kabızlık veya ishal yönünde değişiklik belirmesi,
- Makattan kan gelmesi veya dışkıda gizli kan testinin pozitif bulunması,
- Daha önce kalın bağırsak kanseri veya polibi saptanan ve tedavi görmüş hastaların takibi,
- Başka yöntemlerle sebebi tesbit edilmeyen karın ağrısı şikayeti,
- İnflamatuar bağırsak hastalığı (Ülseratif kolit, Crohn hastalığı) olanlar.
Bunların yanı sıra gelişmiş toplumlarda, 50 yaşını geçmiş herhangi bir şikayeti olmayan bireylere polip ve kanser taraması amacıyla kolonoskopi yapılmaktadır. Kalın bağırsak kanserlerinin büyük bölümü polip adını verdiğimiz yumruların zaman içinde habis değişiklik göstermesi neticesinde gelişir. Poliplerin bulunup çıkartılması kalın bağırsak kanserinin engellenmesinde önemli bir adımdır. Birinci derecede akrabalarında bağırsak kanseri olanlarda taramaya 40 yaşında veya kanserin belirdiği yaşın 5-10 yıl öncesinde (hangisi daha erkense) başlanmalıdır.
Kolonoskopi Öncesi Bağırsak Hazırlığı
İŞLEMDEN BİR GÜN ÖNCE İÇİLECEK İLAÇLAR
1- Fleet fosfo soda 45 ml (3 Kutu)
Randevudan 1 gün önce:
- Kutu saat 13.00 (her bir şişe fleet fosfo sodayı 1 litrelik meyve suyuna veya 1 litre suya
- Kutu saat 18.00 karıştırarak saatlerinde başlayarak 45 dakika içinde içiniz.)
- Kutu saat 22.00 (3 kutu ilacın tamamını içmeniz gerekmektedir.)
İlacı içtikten sonra üzerinde bol su içiniz.
2- Fleet Lavman (2 Kutu)
Kolonoskopiden 1 gün önce:
- 1.Kutu saat: 20.00
Kolonoskopi çekim günü:
- 2.kutu saat :randevu saatinizden 2 saat önce
Makattan sıkarak uygulayınız.
15-20 dakika yan yatarak bekleyiniz ve sonra tuvalete çıkınız.
NOT:
- Doktorunuz uygun görürse, damardan sakinleştirici yapabilir. Eğer damardan sakinleştirici ilaç
- ilaç yapılmışsa, kendinizi iyi hissetseniz dahi 24 saat araba veya herhangi bir makine kullanılamaz.
- Kolonoskopi sırasında verilen ilaçlar sizde uyku hali yapacağından, yanınızda size eşlik eden birisi olmalıdır.
- Kolonoskopi işlemi sırasında doktorunuz gerek görürse biopsi alınabilir.
- Kolonoskopi öncesi hastaya veya yakınına, işleme izin verdiğine dair onay formu imzalatılır.
KOLONOSKOPİ SONRASI DÖNEM
Kullanılan ilaçlar sonrası uyuşukluk hissedilmesi ve anlatılanların tam hatırlanmaması veya algılanmaması normaldir. Kolonoskopi yapılan bireylerin mutlaka bir refakatçi eşliğinde evine götürülmesi gerekmektedir. Unutmayın işlem sonrası ne kadar iyi olursanız olun yanınızda yanınızda sizi götürecek biri olmalıdır. İlaçların etkisinin geçeceği ertesi güne kadar motorlu araçlar kesinlikle kullanılmamalıdır. İlaçlar muhakeme gücünüzü etkileyebileceği için iş ve özel hayatınızı etkileyecek önemli kararlar 24 saat süreyle ertelenmelidir.Aynı süre zarfında alkol, yatıştırıcı ilaç kas gevşetici vb. alınmamalıdır.
Kolonoskopi sırasında üflenen havanın kalan kısmı nedeniyle hissedilen şişkinlik makat yoluyla çıkarılan gaz ile giderek azalır. Kolonoskopi sonrası özellikle polip alınan durumlarda makattan çok az miktarda kan gelebilir.
Karında şişkinlik ve ağrı hissinin 24 saatten sonra da devam etmesi, kusma, titreme ve ateş yükselmesi,nefes darlığı, anüsten sürekli veya bol miktarda kan gelmesi gibi durumlarda doktorunuzu hemen aramanız gerekmektedir.
